Obezite günümüzde en önemli sağlık problemi olarak karşımıza çıkıyor. Kronik bir hastalık olarak diabetus mellitus, iskemik kalp hastalıkları, safra kesesi hastalıkları ve hipertansiyon gibi pek çok hastalığı da beraberinde getirebiliyor. Bu nedenle obezite oluşmadan önce korunmak oldukça önemlidir. Korunma ise çocukluk döneminden başlayıp yetişkinlik dönemine kadar uzanır. Beslenme alışkanlıkları, günlük fiziksel aktiviteler ve çevresel faktörler dikkat edilmesi gereken en önemli hususlardır.

Obezitede korunmanın önemi oldukça büyüktür. Çünkü obezite tedavisi kişinin tedaviye olan isteği, kararlığı, etkinliği ile uzun bir dönemi kapsar. Bu dönem içerisinde obeziteye neden olan etmenler belirlenerek hastalığın tedavisine başlanmak üzere hekim, diyetisyen, psikolog ve fizyoterapistten oluşan bir ekip halinde çalışılır. Tedavinin amacı ise temel olarak belirlenen oranda ya da belirlenen orana yakın vücut ağırlığında gerçekçi bir kilo kaybının olması, kişiye hem yeterli hem dengeli beslenme alışkanlığı edindirilmesi ve yaşam standartının daha üst seviyeye çıkarılmasıdır. Bu tedavi sürecinde kişinin vücut ağırlığının ilk 6 aylık dönem içinde % 5 ila 10 oranında azalması ile oluşabilecek diğer sağlık sorunlarının önüne geçilebilmesi mümkündür.

Obezite Tedavisinde 5 Farklı Yöntem Uygulanır;

• Diyet (Tıbbi Beslenme) Tedavisi
• Egzersiz Tedavisi
• Davranış Değişikliği Tedavisi (Gıda Alım Davranışının Değiştirilmesi)
• İlaç Tedavisi
• Cerrahi Tedavi’dir.

DİYET (TIBBİ BESLENME) TEDAVİSİ

Diyet tedavisinin temel hedefi, kişinin almış olduğu kalori miktarına azaltmaktır. Bu diyet tedavisi süreci, her bireyin metabolizma hızı, yaşam tarzı ve beslenme alışkanlıkları gibi unsurlar farklılık gösterdiği için bir diyetisyen ve hekim eşliğinde tasarlanmalıdır. Bu unsurlar nedeniyle obezite tedavisinde tıbbi beslenme tedavisi oldukça önemlidir.

Tıbbi beslenme tedavisinde bireyin almış olduğu kalori miktarının azaltılmasına yönelik oluşturulan tabloda sebze ağırlıklı besinler yer alır ve ayrıca az yağlı gıdalar ile desteklenir. Böylece tedavi sürecinde kişiye doğru beslenme alışkanlığı da kazandırılır. Bu tedavi sonucunda vücut ağırlığı ile boy oranının uygun düzeye indirilmesi hedeflenir. Başlangıç evresinde belirlenmiş olan bu hedefler ideal ağırlık olabildiği gibi bu ağırlığın biraz üzerinde de olabilir. Tedavide hedeflenen ağırlığa ulaşıldığında ise tekrar kilo alımının önlenmesi ve kaybedilen kilonun korunması oldukça önemlidir.

EGZERSİZ TEDAVİSİ

Obezitede fiziksel aktivite kısıtlılığı ya da hareket azlığı neden ve sonuç olarak tanımlanabilir. Ayrıca egzersiz tedavisinin kilo kaybına etkisi tartışılsa da hareketliliğin arttırılması ve fiziksel aktivitelerin düzenli periyotlarda yapılmasının yağ dokusuyla karın bölgesinde oluşan yağlanmayı azalttığı gözlemlenir. Diyet ile birlikte uygulandığın da ise kas kütle kaybını önler. Bu nedenle tıbbi beslenme tedavisi ile egzersiz tedavisi birlikte yürütülerek kaybedilen ağırlıkların tekrar alınmasının önüne geçilebilir.

Yetişkin bir bireyin günlük enerji (200kkal) tüketimini sağlayabilmesi için her gün orta şiddette 30 dakika egzersiz yapması önerilir. Ayrıca obezite söz konusu olduğu tablolarda bireylerin her gün fiziksel aktivite yapması ve gün içerisinde aktif olması hedeflenmekte olup, enerji tüketimi bireyin ağırlığı ve aktivite şiddetine göre de farklılık gösterebilir. Bu tedavi yönteminin uygulanmasında dikkat edilmesi gereken en önemli husus ise enerji tüketimi arttırılırken bireyin yaralanma riskinin düşük tutulmasıdır. Egzersizlerin kişiye uygun ve uygulanabilir olmasına özen göstermek gerekir.

DAVRANIŞ DEĞİŞİKLİĞİ TEDAVİSİ

Davranış değişikliği tedavisi, vücut ağırlığında aşırı kilonun kaybedilmesine yönelik yapılan tedaviler arasında bireyi kabullendirmek açısından en zor yöntemdir. Bu tedavi sadece az yemek yemeyi ya da fiziksel aktivite alışkanlığı kazandırmayı değil tüm yaşam tarzını değiştirmeyi kapsar. Tedavideki asıl hedef ise yemek yemek ve fiziksel aktivite hususlarındaki tüm olumsuz davranışların ve alışkanlıkların olumlu hale dönüştürülmesidir.

TEDAVİNİN BASAMAKLARINI İSE;

• Kişinin kendisini gözlemlemesi
• Uyaran kontrolü
• Alternatif davranışlar geliştirmesi
• Pekiştirme, kişinin kendisini ödüllendirmes
• Bilişsel yeniden yapılandırma
• Sosyal destek
• Farmakolojik tedavi şeklindedir.

İLAÇ TEDAVİSİ

Diğer tedavi yöntemlerinden yarar görmeyen, vücut kitle indeki (VKİ) 30’un üzerinde olan veya VKİ’si 27’nin üzerinde olup kiloya bağlı gelişen hastalıkları (uyku apnesi, diabet, hipertansiyon vb.) bulunan kişilerde ilaç tedavisi uygulanabilir. Tedavi sürecinde kullanılan bu ilaçların sağlık açısından herhangi bir zararı bulunmayıp obezite tedavisine uyum göstermesine rağmen uzun süreli kullanımı önerilmez. Ayrıca ilaç tedavisini kişi kafasına göre uygulamamalı, muhakkak bir hekim tavsiyesi ile kullanmaya dikkat etmelidir. İlaçların uzun süre kullanımı sonrasında yan etkileri görülmekte olup, bırakıldığı süreç içerisinde de kalıcı etki göstermemektedir. Ancak tedavinin başarılı bir sonuç verebilmesi için tıbbi beslenme ve egzersiz tedavileri ile periyodik olarak izlenmesi ve düzenli kontroller yaptırılmasının altını çizmek gerekir.

CERRAHİ TEDAVİ

Cerrahi tedavi iki temelde ele alınır. Besinler aracılığı ile alınan enerjinin azalmasını hedefleyen bariatrik cerrahide amaç besinlerin gastrointestinal sistem içerisinde emilimini azaltmaktır. Bu hedef ile sleeve gastrektomi (tüp mide),bypass, gastroplasti, gastrik balon, gastrik bantlama vb. cerrahi yöntemler uygulanmaktadır. Rekonstrüktif cerrahide ise; vücut içerisinde yerleşmiş yağ topluluklarının uzaklaştırılması amaçlanmıştır. Bu tedavi diğer tedavi yöntemlerinden farklı olarak estetik niteliği taşımakta olup, kişi obezite tedavisinin gerekliliklerini uygulamadığı taktirde yağ birikiminde tekrarlamalar gerçekleşebilmektedir.